Jak wiadomo niniejszy wątek stanowił platformę wymiany poglądów, która stała się użyteczna dla opracowania i opublikowania już trzech prac dotyczących przyczyn spadku liczby urodzeń i utrzymujacej się niskiej dzietności.

Rozważając nadal te zagadnienia zauważyliśmy, że wiele autorów (vide piśmiennictwo przytoczone w P.S.) wskazuje na jeszcze inne (niż rozważane przez nas do tej pory ) powody wstrzymywania się młodych par od posiadania dzieci. Są to odczucia lęku, niepokoju i poczucia niepewności w zakresie kilku istotnych obszarów. Dokonaliśmy przybliżonej oceny istnienia owego niepokoju i niepewności w grupie młodych kobiet w Polsce i Czechach. Właśnie formułuję tekst artykułu referującego uzyskane wyniki.

Zapoznając się z podana niżej literaturą dostrzegam znaczenie pojęcia anomii społecznej. Sądzę, że warto znać to pojęcie.

pl.wikipedia.org/wiki/Anomia_(stan_spo%C5%82eczny)

en.wikipedia.org/wiki/Anomie

Aby umożliwić uczestnikom niniejszej grupy dyskusyjnej zapoznanie się z użytecznością pojęcia anomii społecznej przytaczam w fragment naszego tekstu, który dotyczy tego fenomenu.

[” .. Brienna Perelli-Harris twierdzi, że pojęcie społecznej anomii sformułowane przez Durkheima w 1894 roku jest przydatnew w wyjaśnienia przyczyn spadku liczby urodzeń. Anomia polega na załamaniu sie norm społecznych. W/w autorka pmawia to zjawisko na podstawie danych z Rosji i Ukrainy. Pisze ona, że upadek ZSRR spowodowała gwałtowne zmiany społeczne, reorganizację społeczeństwa i przemiany wartości i oczekiwań. To spowodowało u wielu ludzi poczucie utraty kontroli nad własnym życiem. Powoduje to wysoki poziom stresu i niepokoju i prowadzi do negatywnych skutków, takich jak zły stan zdrowia, depresja, złe zachowania zdrowotne i poczucie dyskomfortu.

Autorka ta stwierdza, że anomia, czyli społeczna dezorganizacja, w przeciwieństwie do zwykłej niepewności gospodarczej, może być jednym z głównych przyczyn szybkiego spadku płodności na Ukrainie. Anomia sprawia, że ludzie nie są skłonni podejmować dodatkowe ryzyko jakim jest urodzeniae i wychowywanie dziecka.

B. Perelli – Harir twierdzi, że na Ukrainie, podobnie jak w innych wysoko wykształconych społeczeństwach, potencjalni rodzice chcą mieć warunki do prawidłowego wychowania dzieci. Dlatego w warunkach anomii, Ukraińcy są niechętni posiadaniu dwojga dzieci niekoniecznie dlatego, że nie mają środków, aby to zrobić, ale dlatego, że czują, że stracili kontrolę nad swoim środowiskiem. Czują się oni bezradni w obliczu codziennych trudności i konfliktów, chcą uniknąć narażania poczętego dziecka na takie życie. Stąd, odraczanie poczęcia lub unikania posiadania dziecka nie jest jedynie reakcją na problemy finansowe, lecz raczej psychologiczna reakcja na warunkach anomii społecznej…”]

P. S.

5. Adsera A. The interplay of employment uncertainty and education in explaining second

births in Europe. Demographic Research. 2011; 25: 513 – 544

6. Billingsley S. Economic crisis and recovery: Changes in second birth rates within occupational classes and educational groups. Demographic Research, 2011;24:375-406

7. Perelli-Harris B. Ukraine: On the border between old and new in uncertain times, Demographic Research, 2008; 19: 1145 – 1178

8. Tomáš Sobotka T., Anna Šťastná A., Zeman K., Hamplová H., Kantorová V. Czech Republic: A rapid transformation of fertility and family behaviour after the collapse of state socialism. Demographic Research 2008;19:403-454

9. Spéder Z., Kamarás F. Hungary: Secular fertility decline with distinct period fluctuations. Demographic Research 2008; 19: 599-664

10. Speder Z. Rudiments of recent fertility decline in Hungary: Postponement, educational differences, and outcomes of changing partnership forms. Postponement, educational differences, and outcomes of changing partnership forms. Demographic Research, 2006; 15: 253 – 283

11. Prskawetz A, Sobotka A., Buber I. Engelhardt H., Gisser R. Austria: Persistent low fertility since the mid-1980s. Demographic Research, 2008; 19: 293 – 360

12. Delgado M, Meil G., Zamora – López F. Spain: Short on children and short on family policies. Demographic Reserarch, 2008; 19: 1059 – 1104

13. Klesment M., Puur A. Effects of education on second births before and after societal transition: Evidence from the Estonian Generations and Gender Survey. Demographic Research, 2010; 22: 891 – 932

14. Nada Stropnik N., Šircelj M. Slovenia: Generous family policy without evidence of any fertility impact. Demographic Research, 2008; 19: 1019 – 1058

15. Vaňo B. Pilinská V., Jurčová D. Potančoková M. Slovakia: Fertility between tradition and modernity. Demograpgic Research, 2008; 19: 973 – 1018

16. Dorbritz J. Germany: Family diversity with low actual and desired fertility. Demographic Research, 2008;19:557 – 598

Hoem JM. Childbearing Trends and Policies in Europe. Demographic Research,2008;19: 1-4

17. Frejka T., Sobotka T.. Fertility in Europe: Diverse, delayed and below replacement. Demographic Research, 2008;19:15 -46

18. Sobotka T., Toulemon L. Changing family and partnership behaviour: Common trends and persistent diversity across Europe. Demographic Research, 2008;19:85 – 138

19. Frejka T. Determinants of family formation and childbearing during the societal transition in Central and Eastern Europe. Demographic Research, 2008;19:139 -170

20. Sobotka T., Štastná A., Zeman K., Hamplová D., Kantorová V., Czech Republic: A rapid transformation of fertility and family behaviour after the collapse of state socialism. Demographic Research, 2008;19:403 -454

21. Toulemon L., Pailhé A., Rossier C.. France: High and stable fertility.

Demographic Research, 2008;19:503-556

22. Kotowska I., Jóźwiak J., Matysiak A., Baranowska A. Poland: Fertility decline as a response to profound societal and labour market changes? Demographic Research, 2008;19:795 – 854

23. Stankuniene V.,Jasilioniene A. Lithuania: Fertility decline and its determinants. Demographic Research, 2008;19:705 -742

24. Tineke Fokkema T., de Valk H., de Beer J. , van Duin C. The Netherlands: Childbearing within the context of a „Poldermodel” society. Demographic Research, 2008;19:743 – 794

25. Zakharov S. Russian Federation: From the first to second demographic transition. Demographic Research, 2008;19:907 – 972

26. Livia Sz. Oláh, Eva Bernhardt Sweden: Combining childbearing and gender equality. Demographic Research, 2008;19:1105 – 1144